Αυξημένο σωματικό βάρος στην εγκυμοσύνη. Τι θα πρέπει να γνωρίζουν οι μέλλουσες μαμάδες

Δεν είναι σπάνιο να ξεκινήσει μια γυναίκα την εγκυμοσύνη της με λίγα περισσότερα κιλά από το φυσιολογικό της βάρος. Αυτή η μικρή αύξηση βάρους δεν έχει δυσμενή επίδραση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Όταν όμως το βάρος ξεπερνά κατά πολύ τα φυσιολογικά όρια εκεί χρειάζεται προσοχή.

Γενικές πληροφορίες για την κατανομή του βάρους στην εγκυμοσύνη

Παρακάτω φαίνεται πως προκύπτει το επιπλέον βάρος που παίρνει μια μέλλουσα μητέρα στην εγκυμοσύνη (λαμβάνοντας πάντα υπόψη ότι υπάρχουν μικρές αποκλίσεις από τους παρακάτω αριθμούς, εφόσον κάθε γυναίκα είναι διαφορετική όπως επίσης και κάθε εγκυμοσύνη).

• 650 gr. το βάρος του πλακούντα και των υμένων του εμβρύου
• 1.150 gr. η αύξηση του βάρους του μυομητρίου
• 700 gr. το βάρος του αμνιακού υγρού
• Η αύξηση του βάρους των μαστών υπολογίζεται σε 400 gr. περίπου
• η αύξηση του όγκου του όγκου του αίματος και του εξωκυττάριου υγρού υπολογίζεται σε 1.500 και 2.000 cm αντίστοιχα.
• 3.000 gr. πιθανότατα οφείλεται στην αποθήκευση λίπους στη μητέρα.
• & το βάρος του εμβρύου

Τα επιπλέον κιλά που θα πάρει η γυναίκα αφορούν την αύξηση μόνο του σωματικού της βάρους (δηλαδή δεν έχουν σχέση με την εγκυμοσύνη).

Να τονίσουμε πως τα παραπάνω νούμερα είναι κατά προσέγγιση και εμφανίζουν αποκλίσεις κατά περίπτωση.

Τι γίνεται λοιπόν με τις περιπτώσεις των γυναικών που ξεκινούν την εγκυμοσύνη τους με ένα ήδη αυξημένο σωματικό βάρος ή που το αυξάνουν κατά πολύ κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης;

Οι περισσότερες μέλλουσες μητέρες που είναι υπέρβαρες διανύουν συνήθως την περίοδο της εγκυμοσύνης τους χωρίς προβλήματα. Ωστόσο είναι σημαντικό να γνωρίζουν ότι το αυξημένο σωματικό βάρος στην εγκυμοσύνη σχετίζεται με κάποιες επιπλοκές.

Είναι χρήσιμο να τονιστεί πως όταν μιλάμε για αυξημένο βάρος δεν αναφερόμαστε σε λίγα περισσότερα κιλά που μπορεί να πάρει μια μέλλουσα μητέρα στα πλαίσια φυσιολογικών ορίων.

Τα προβλήματα ξεκινούν όταν το βάρος ξεπερνά κατά πολύ τους φυσιολογικούς δείκτες σωματικού βάρους. Η αξιολόγηση της κατάστασης μπορεί να γίνει και με τη βοήθεια ενός επαγγελματία υγείας ο οποίος θα σας βοηθήσει να ξεπεράσετε τυχόν δυσκολίες.

Η εγκυμοσύνη μιας υπέρβαρης μητέρας χαρακτηρίζεται ως κύηση υψηλού κινδύνου μιας και το αυξημένο σωματικό βάρος σχετίζεται με μια σειρά προβλημάτων.

Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης το υπερβολικά αυξημένο βάρος της μητέρας σχετίζεται με:

Παθολογικά ζητήματα:

• Αυξημένος κίνδυνος υπέρτασης (προεκλαμψία, εκλαμψία) και διαβήτη κύησης.
• Αυξημένη πιθανότητα γέννησης υπέρβαρου μωρού ως αποτέλεσμα διαβήτη κύησης με αποτέλεσμα δυσκολία στη διενέργεια του τοκετού.
• Αυξημένη πιθανότητα πρόωρου τοκετού.
• Τα φυσιολογικά και υγιή παιδιά υπέρβαρων μητέρων μεγαλώνοντας αντιμετωπίζουν αυξημένο κίνδυνο να γίνουν και αυτά υπέρβαρα και παχύσαρκα και να έχουν αυξημένη πιθανότητα για δημιουργία διαβήτη, υπέρτασης και καρδιαγγειακών παθήσεων.
• Αυξημένη περιγεννητική θνησιμότητα σε παχύσαρκες γυναίκες.

 Ιατρικά ζητήματα:

• Δυσκολία στον ακριβή προσδιορισμό της πιθανής ημερομηνίας τοκετού. Αυτό συμβαίνει: α) γιατί κάποιες φορές στις υπέρβαρες γυναίκες η ωορρηξία δεν είναι τακτική β) γιατί δυσκολεύει ο κλινικός προσδιορισμός (σταθερά σημεία που χρησιμοποιούν οι γιατροί για να προσδιορίσουν τις ημερομηνίες π.χ. ύψος του πυθμένα της μήτρας κα) αλλά και  λόγω των πολλαπλών στρωμάτων λίπους.
• Προβλήματα στη διενέργεια των προγεννητικών εξετάσεων που η μητέρα πρέπει να κάνει κατά τη διάρκεια της κύησης. Τα πολλαπλά στρώματα λίπους στην κοιλιακή περιοχή έχουν ως αποτέλεσμα μειωμένη υπερηχογραφική ευκρίνεια, δυσκολία του γιατρού να εκτελέσει την εξέταση και περισσότερος χρόνος για τη διενέργεια της εξέτασης.
• Δυσκολία στη διενέργεια τόσο του φυσιολογικού τοκετού όσο και της καισαρικής τομής καθώς αυξάνεται η πιθανότητα επιπλοκών κατά τον τοκετό αλλά και μεταγεννητικά, στην ανάρρωση.
• Επίσης, είναι πιθανό ο γιατρός σας να σας υποβάλει σε περισσότερες ιατρικές εξετάσεις απ’ ότι συνηθίζεται, προκειμένου να διασφαλίσει την δική σας καλή υγεία αλλά και του μωρού σας.

 Αισθητικά ζητήματα:

• π.χ. αυξημένη πιθανότητα ραβδώσεων στο δέρμα λόγω μεγάλης διάτασης του δέρματος. Δημιουργία κιρσών λόγω κακής λειτουργίας του κυκλοφορικού συστήματος (υπέρταση κα.)
• πιο δύσκολη επαναφορά μετά τον τοκετό σε ένα φυσιολογικό σωματικό βάρος 

Ψυχολογικά ζητήματα:

Σε αρκετές περιπτώσεις το υπερβολικό βάρος έχει ψυχολογικές προεκτάσεις κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης αλλά και της λοχείας (π.χ. η εσφαλμένη αντίληψη που έχει η γυναίκα για την εικόνα της ως αποτέλεσμα της εγκυμοσύνης, μειωμένη αυτοπεποίθηση κα.)

Σωματική επιβάρυνση:

• Καταπόνηση του μυοσκελετικού συστήματος που οδηγεί σε πόνους στη μέση, στα πόδια και αίσθημα κόπωσης.

Παρά το γεγονός ότι η παρεχόμενη καλή ιατρική φροντίδα ελαχιστοποιεί τους πιθανούς κινδύνους ωστόσο θα πρέπει και η ίδια η γυναίκα να φροντίσει τον εαυτό της.

Τι μπορείτε να κάνετε για να αποφύγετε δυσάρεστες εκπλήξεις που μπορεί να δημιουργήσει το επιπρόσθετο βάρος;

• Για τις «προγραμματισμένες» κυήσεις: Είναι σημαντικό η μέλλουσα μητέρα να ξεκινάει την εγκυμοσύνη της με ένα σωματικό βάρος εντός φυσιολογικών ορίων, οπότε οι υπέρβαρες εν δυνάμει μέλλουσες μαμάδες καλό θα ήταν να προσέξουν τη διατροφή τους και να χάσουν περιττό βάρος πριν τη σύλληψη του μωρού τους.
• Για τις «απρογραμμάτιστες» κυήσεις : Είναι σημαντικό από τη στιγμή που μαθαίνετε ότι είστε έγκυος, να προσέχετε την υπερβολική πρόσληψη βάρους πέρα από το φυσιολογικό όριο.

Σε κάθε περίπτωση η επίσκεψη σας σε έναν διαιτολόγο-διατροφολόγο και η συνεργασία με το γιατρό και τη μαία σας θα σας βοηθήσει να επιτύχετε το στόχο σας και θα σας απαλλάξει από το περιττό άγχος να ρυθμίσετε από μόνη σας σωστά τη διατροφή σας.

Tips:

• Η διατροφή σας θα πρέπει να περιέχει θρεπτικές και υγιεινές τροφές και να αποκλείει τροφές πλούσιες σε λιπαρά, αλάτι και θερμίδες χαμηλής διατροφικής αξίας. Η αντίληψη που υπάρχει στον πολύ κόσμο ότι η έγκυος γυναίκα πρέπει να υπερτρέφεται δεν είναι σωστή. Το διαιτολόγιο της γυναίκας κατά την εγκυμοσύνη θα πρέπει να διαμορφώνεται ελεύθερα με μόνο περιορισμό τις ανθυγιεινές τροφές.
• Επιμεληθείτε η ίδια την διατροφή σας μαγειρεύοντας σπιτικά φαγητά με αγνά υλικά.
• Μην αφήνετε το θέμα της διατροφής τελευταίο στη λίστα των προτεραιοτήτων σας. Εάν όταν πεινάσετε δεν έχετε σπιτικό φαγητό μπορεί να καταφύγετε σε κάποια πρόχειρη και μάλλον ανθυγιεινή λύση χαμηλής διατροφικής αξίας και με υψηλό ποσοστό λίπους. Εξάλλου όπως πολύ σοφά αναφέρεται «Των φρονίμων τα παιδιά πριν πεινάσουν μαγειρεύουν».
• Η ποιότητα της τροφής είναι που μετράει και όχι η ποσότητα!
• Παρακολουθείτε τακτικά το βάρος σας και μετράτε την πίεση σας.
• Εκτός από την προσεγμένη διατροφή η ήπια σωματική άσκηση μπορεί να βοηθήσει στον έλεγχο του βάρους σας.
• Αποφύγετε να κάνετε δίαιτα κατά τη διάρκεια της κύησης ή να συντηρήσετε το βάρος σας ( ένα έμβρυο δεν μπορεί να επιβιώσει μόνο με τα αποθέματα λίπους της μητέρας του, τα οποία του παρέχουν θερμίδες αλλά όχι τα αναγκαία θρεπτικά συστατικά).
• Στις πολύδυμες εγκυμοσύνες το φυσιολογικό προσλαμβανόμενο βάρος αξιολογείται διαφορετικά απ’ ότι σε μια κύηση με ένα έμβρυο. Ζητήστε καθοδήγηση από τη μαία ή το γιατρό σας για να σας βοηθήσει.
• Να θυμάστε ότι το έμβρυο χρειάζεται μια σταθερή ημερήσια δόση θρεπτικών συστατικών σε όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή οποία προκύπτει από τις τροφές που προσλαμβάνετε.

Εάν από την αρχή της εγκυμοσύνης είστε επιμελής με το θέμα της διατροφής σας - και σε συνεργασία με τους επαγγελματίες υγείας - δεν πρόκειται να αντιμετωπίσετε δυσάρεστες εκπλήξεις.

Ορισμοί:

Υπερβολικό (αυξημένο) βάρος είναι εκείνο που υπερβαίνει το επιθυμητό βάρος του σώματος.

Παχυσαρκία είναι η πάθηση που προκαλείται από υπερβολική συσσώρευση λίπους στο σώμα. Κατάσταση που απαιτεί στενή ιατρική παρακολούθηση.

Για ακόμα περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το συγκεκριμένο θέμα μπορείτε να διαβάσετε το άρθρο: Σωματικό βάρος και εγκυμοσύνη εδώ

Άρθρο: Στέλλα Παπανικόλα, Μαία.

Βιβλιογραφία:

• Παραπομπή στο  άρθρο: Σωματικο βάρος και εγκυμοσύνη, http://www.armonia-zoi.gr, Παύλος Πουλάκος, Χρήστος Τσαμέτης, Ευφροσύνη Τσίρου, Γεσθημανή Μηντζιώρη, Βικεντία Χαριζοπούλου, Δημήτριος Γ. Γουλής
  Μονάδα Ενδοκρινολογίας Αναπαραγωγής, Α΄Μαιευτική – Γυναικολογική Κλινική, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης
• Διαιτολογία, Mary Courtney Moore, ΕκδόσειςΒητα Medical arts
• Βασική Μαιευτική Και περιγεννητική ιατρική, Σ.Ε Καρπάθιος, Εκδόσεις Βητα Medicalarts