Οικογενειακός Προγραμματισμός & Έλεγχος γεννήσεων

Ο οικογενειακός προγραμματισμός έχει σαν βασικό σκοπό τον έλεγχο των γεννήσεων και σχετίζεται με τεράστια oφέλη για τη γυναίκα, τα παιδιά και την κοινωνία.

Η πληθυσμιακή έκρηξη που επιτελείται τα τελευταία χρόνια, καθιστά επιτακτική την ανάγκη για έλεγχο των γεννήσεων μέσα από εθνικά προγράμματα οικογενειακού προγραμματισμού.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ) αναγνώρισε τον οικογενειακό προγραμματισμό όχι ως επιλογή κάθε ζευγαριού, αλλά ως αναφαίρετο δικαίωμα. Στις αναπτυγμένες χώρες ο οικογενειακός προγραμματισμός αποτελεί θεμελιώδη παράγοντα των υπηρεσιών υγείας για την ευημερία των πολιτών.

Αν και είναι γνωστά τα τεράστια οφέλη του οικογενειακού προγραμματισμού, η προσβασιμότητα σε αυτόν δεν είναι δυνατή σε 350 εκατομμύρια ζευγάρια παγκοσμίως. Επιπροσθέτως, 120 εκατομμύρια παντρεμένες γυναίκες θα ακολουθούσαν κάποια σύγχρονη αντισυλληπτική μέθοδο, εάν υπήρχε κατάλληλη υποστήριξη, όσον αφορά την ενημέρωση, τη διάθεση και την εκπαίδευση στη χρήση της αντισύλληψης.

Σύμφωνα με μια έρευνα, εάν όλες οι γυναίκες της αναπαραγωγικής ηλικίας είχαν τη δυνατότητα να ελέγξουν τη γονιμότητά τους, οι γεννήσεις θα είχαν ελαττωθεί κατά 35% στη Λατινική Αμερική, 33% στην Ασία και 17% στην Αφρική.

Η μητρική θνησιμότητα θα μπορούσε να ελαττωθεί κατά 100.000 ανά έτος και ο πληθυσμός στον αναπτυσσόμενο κόσμο το 2100 θα είχε ελαττωθεί κατά 2,2 δισεκατομμύρια, εάν όλες οι γυναίκες, που έλεγαν ότι δεν επιθυμούν άλλα παιδιά, ήταν ικανές να σταματήσουν με κάποιο τρόπο την αναπαραγωγική τους ικανότητα.

Αναμφισβήτητα, η χρήση της αντισύλληψης συμβάλλει στην ελάττωση της μητρικής θνησιμότητας και στη βελτίωση της ποιότητας της ζωής των γυναικών της αναπαραγωγικής ηλικίας μέσω της αποφυγής των ανεπιθύμητων, υψηλού κινδύνου κυήσεων και της ελάττωσης του αριθμού των εκτρώσεων.

Η εγκυμοσύνη στην εφηβεία στις ΗΠΑ είναι αυξημένη σε σχέση με άλλες χώρες του δυτικού κόσμου. Το 78% από αυτές είναι ανεπιθύμητες και οι μισές διακόπτονται με κάποια μέθοδο τεχνητής έκτρωσης, λόγω έλλειψης ή ανεπάρκειας προγραμμάτων οικογενειακού προγραμματισμού. Επιπλέον, έχει υπολογιστεί πως παγκοσμίως 40 - 50 εκατομμύρια γυναίκες προσφεύγουν στην τεχνητή διακοπή της ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης κάθε χρόνο και 20 εκατομμύρια από αυτές υποβάλλουν τη ζωή τους σε κίνδυνο, γιατί οι εκτρώσεις εκτελούνται υπό παράνομες και μη ασφαλείς συνθήκες.

Ο οικογενειακός προγραμματισμός, ιδιαίτερα στις αναπτυσσόμενες χώρες, αποτρέπει τις γυναίκες με ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη να καταφεύγουν σε επικίνδυνες τεχνητές διακοπές της εγκυμοσύνης από ανθρώπους με ανεπαρκή εκπαίδευση ή σε χώρους, όπου δεν υπάρχουν οι ελάχιστες προϋποθέσεις για την ασφαλή εκτέλεσή τους. Κάθε χρόνο τουλάχιστον 70.000 γυναίκες πεθαίνουν ως συνέπεια αυτών των επικίνδυνων εκτρώσεων και πολύ περισσότερες υποφέρουν από επιπλοκές, όπως διάτρηση της μήτρας, τραυματισμός άλλων κοιλιακών οργάνων, ρήξη του τραχήλου, αιμορραγία και λοίμωξη. Στις απώτερες επιπλοκές περιλαμβάνονται η εξωμήτριος εγκυμοσύνη, η χρόνια πυελική φλεγμονή και η υπογονιμότητα.

Οι επιπλοκές των εκτρώσεων λόγω της έλλειψης οικογενειακού προγραμματισμού έχουν ακόμη ένα κοινωνικό κόστος, όπως η δευτεροπαθής υπογονιμότητα που θέτει τη γυναίκα στον κίνδυνο να τη χωρίσει ή να την εγκαταλείψει ο σύντροφός της ή ακόμη να περιθωριοποιηθεί από το κοινωνικό σύνολο. Το 2006 διενεργήθηκαν 4 εκατομμύρια εκτρώσεις στην Ευρώπη!!! Δυστυχώς, αυτές συμβάλλουν στο 13% της μητρικής θνησιμότητας παγκοσμίως. Ενθαρρυντικό, όμως, είναι το γεγονός πως τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες η χρήση των αντισυλληπτικών έχει αυξηθεί παγκοσμίως, ιδιαίτερα στις αναπτυσσόμενες χώρες, στις οποίες η χρήση της αντισύλληψης στις παντρεμένες γυναίκες έχει αυξηθεί από 9% το 1960 στο 60% σήμερα. Ωστόσο, 8 - 30 εκατομμύρια ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες συμβαίνουν κάθε έτος στις γυναίκες, που εφαρμόζουν κάποια μέθοδο αντισύλληψης.

Οι πιο ευαίσθητες ομάδες γυναικών είναι οι έφηβες γυναίκες και οι γυναίκες άνω των 35 ετών. Στις έφηβες γιατί η εγκυμοσύνη σε αυτή την ηλικία σχετίζεται με σοβαρούς κινδύνους για την υγεία τους, αφού το σώμα τους είναι ανώριμο για να ανταποκριθεί στην εγκυμοσύνη και τον τοκετό, ενώ μια έκτρωση σε αυτή την ηλικία ενέχει περισσότερους κινδύνους και επιπλοκές, από σωματικές μέχρι ψυχολογικές.

Οι γυναίκες με ηλικία άνω των 35 ετών, έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να γεννήσουν παιδιά με χαμηλό βάρος γέννησης ή συγγενείς ανωμαλίες. Ακόμη δε ο κίνδυνος της μητρικής θνησιμότητας αυξάνει στις πολύτοκες γυναίκες 1,5 έως 3 φορές για εκείνες με πέντε ή περισσότερα παιδιά, γεγονός που σχετίζεται με αναιμία ή αιμορραγία κατά ή μετά τον τοκετό.

Το ποσοστό επιτυχίας κάθε αντισυλληπτικής μεθόδου διαφέρει. Σημασία έχει η σωστή χρήση του, αλλά και η εξατομίκευση κάθε περιστατικού. Σε συνεργασία με το γυναικολόγο το ζευγάρι αποφασίζει από κοινού, ποια είναι η πιο κατάλληλη μέθοδος. Τα αντισυλληπτικά χάπια σήμερα είναι 4ης γενιάς και δεν έχουν τις παρενέργειες που είχαν τα παλαιότερα.  Πέρα από την αντισυλληπτική δράση, τα αντισυλληπτικά δισκία παρέχουν προστασία ενάντια σε κάποιους καρκίνους και ασθένειες. Έχει διαπιστωθεί, ότι ελαττώνουν τη συχνότητα των καλοήθων παθήσεων του μαστού, τη συχνότητα εμφάνισης του καρκίνου του ενδομητρίου, του καρκίνου των ωοθηκών και των ωοθηκικών κύστεων. Επίσης, προστατεύουν από τη σιδηροπενική αναιμία, τις διαταραχές της εμμήνου ρύσεως και από τις πυελικές φλεγμονές.

Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα

Άλλο ένα σημαντικό θέμα που διαχειρίζεται ο Οικογενειακός Προγραμματισμός είναι τα Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα, που λαμβάνουν τεράστια έκταση στις αναπτυσσόμενες χώρες με φοβερές συνέπειες για την ανθρωπότητα μέσα από τα κατάλληλα μέτρα αντισύλληψης. Η χρήση προφυλακτικού είναι οπωσδήποτε απαραίτητη και παίζει σημαντικό ρόλο στην προστασία από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, συμπεριλαμβανομένου και του AIDS.

Τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα αποτελούν μείζον πρόβλημα σε πολλές χώρες και μπορούν να οδηγήσουν σε πυελικές φλεγμονές, καρκίνο του τραχήλου και σε κάποιες περιπτώσεις ακόμη και στο θάνατο. Επιπροσθέτως, κάποια σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα μπορούν να μεταδοθούν στα νεογνά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή του τοκετού. Εδώ θα πρέπει να πούμε, ότι και ο θηλασμός έχει χρησιμοποιηθεί ως φυσική μέθοδος αντισύλληψης (αλλά δεν προστατεύει από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα). Επιπροσθέτως, ο θηλασμός παρέχει ειδικά θρεπτικά οφέλη για το νεογέννητο και προστατεύει από τη διάρροια, το βήχα και τα κρυολογήματα και από άλλες απειλητικές για τη ζωή του νεογνού νόσους, όπως η ιλαρά, η διφθερίτιδα και ο κοκίτης. Αξίζει να σημειωθεί, πως η αντισυλληπτική προστασία του θηλασμού είναι μεγαλύτερη από 98% κατά τη διάρκεια των έξι πρώτων μηνών μετά τον τοκετό για τη γυναίκα - μητέρα, που αποκλειστικά θηλάζει το βρέφος της και δεν έχει επανεμφανίσει την έμμηνο ρύση της μετά τον τοκετό στο χρονικό αυτό διάστημα.

Δραστηριότητες του Οικογενειακού Προγραμματισμού

Η ενημέρωση όλων των κοινωνικών ομάδων για τις μεθόδους αντισύλληψης και την πρόληψη από τα Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα γίνεται με:

• ομιλίες
• διανομή ενημερωτικών φυλλαδίων
• σεξουαλική διαπαιδαγώγηση εφήβων
• δημιουργία εύκολης πρόσβασης στις παροχές του Οικογενειακού Προγραμματισμού
• διεπιστημονική προσέγγιση των περιστατικών (γυναικολόγο, ψυχολόγο, κοινωνικό λειτουργό)
• συνεργασία με φορείς και μη κυβερνητικές οργανώσεις
• διοργάνωση ημερίδων
• εκπαίδευση ατόμων για την εφαρμογή των παροχών του Οικογενειακού Προγραμματισμού

Παράλληλα υπάρχει και μια 24ωρη γραμμή επικοινωνίας χωρίς χρέωση, για την αντισύλληψη: 800 11 21 400

Άρθρο: Μυρτώ Σωτηροπούλου Μαιευτήρα - Γυναικολόγο Επιστημονικός Συνεργάτις Α΄ Μαιευτικής - Γυναικολογικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών, Υπεύθυνη Κέντρου Οικογενειακού Προγραμματισμού Νοσοκομείο “Αλεξάνδρα”

Πηγή: www.yeskid.gr